ÖZET

Ankilozan spondilit (AS), spondiloartropati ailesinin prototipi olup kemik iliği ödemi, osteit, erozyonlar ile entezopati, yeni kemik oluşumu ve sklerozun bir arada seyrettiği, omurgayı etkileyen bir enflamatuvar hastalıktır. Özellikle erken dönemlerde omurgada kemik mineral yoğunluğu (KMY) azalması, ileri dönemde hareket kısıtlılığı, kas güçsüzlüğü ile birlikte osteoporotik kırıklara zemin hazırlar. Bu retrospektif çalışmada, AS’li hastalarda retrospektif olarak osteoporoz (OP) varlığı ve osteoporotik vertebral kırık prevalansını değerlendirmeyi amaçladık.

Araştırmaya Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon ve Romatoloji Polikliniklerinden AS tanısı ile takipli ve son 1 yıl içerisinde KMY ölçümü yapılmış hastalar dahil edilmiştir. Gönüllülerin demografik ve hastalık özellikleri, KMY, varsa vertebra radyografik incelemeleri, D vitamini, Bath Ankilozan Spondilit Hastalık Aktivite indeksi (BASDAI) skorları ve kullandıkları ilaçlar hasta dosyalarından kayıt edilmiştir. Daha sonra KMY ölçümüne göre OP saptanan ve saptanmayan hastalar, incelenen klinik parametreler açısından karşılaşıtırılmıştır.

Polikliniklere ardışık olarak başvuran ve dahil edilme kriterlerini karşılayan 100 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Hastaların %48’inde OP ve osteopeni saptanmıştır. Hastaların 60’ının son 1 yıl içerisinde çekilmiş iki yönlü vertebral direkt grafileri mevcut olup, hastaların %16’sında vertebral çökme kırıkları saptanmıştır. OP mevcut olan ve olmayan hastalar arasında yaş, cinsiyet, hastalık süresi ve femur boyun ve total kalça T-skorları açısıdan anlamlı fark saptanmıştır (p<0,05). İncelenen klinik parametreler ile OP ile ilişkili değişkenler arasında anlamlı ilişki izlenmemiştir (p>0,05).

AS hastalarında OP varlığı, kırık riski açısından anlamlı olup, tekrarlayan vertebral kırıklar hastalığa bağlı omurga deformitesini daha da şiddetlendirebilir. Ağrı ve fonksiyon kaybının önlenebilmesi açısından hekimlerin bu hasta grubunda OP riskinin farkında olması önemlidir.