ÖZET

Amaç:

Adjuvan kemoradyoterapisi tamamlanan, hormonoterapi altında veya izlemde postmenopozal meme kanseri hastalarında (PMKH) osteoporoz farkındalık ve bilgi düzeylerini belirlemek ve ilişkili olabilecek faktörleri incelemektir.

Gereç ve Yöntem:

Mart 2022 ile Aralık 2022 tarihleri arasında menopozu klinik ve biyokimyasal olarak kanıtlanmış 73 meme kanseri hastası çalışmaya dahil edildi. Hastaların demografik özellikleri ve klinik bulguları kayıt altına alındı. Katılımcıların osteoporoza yönelik bilgi düzeyi (OBD) osteoporoz bilgi testi, osteoporoz farkındalık düzeyi (OFD) osteoporoz farkındalık testi ile değerlendirildi. P değerleri <0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular:

Çalışmamızda hastaların yaş ortalaması 59,8±9,4 yıl (minimum-maksimum: 32-75) idi. OBD’leri %9,6’sı kötü, %58,9 orta, %31,5 iyi idi. Beslenme bilgi düzeyi (BBD); %9,6 kötü, %37,3 orta,%52,1 iyi seviyedeydi. Egzersiz bilgi düzeyi (EBD); %13,7 kötü, %31,5 orta, %54,8 iyi seviyedeydi. Hasta yaşı arttıkça; OFD, OBD, BBD ve EBD’nin düştüğü gözlemlendi. Eğitim düzeyi yüksek olan PMKH’de OFD de yüksek bulundu ve istatistiksel olarak anlamlı görüldü (r=0,246, p=0,036). Menopoz süresi ile OBD arasında anlamlı ters korelasyon görüldü (r=-0,280 p=0,017). Hormonoterapi alan ve almayan hastalar arasında OFD ve OBD; BBD ve EBD açısından anlamlı bir fark görülmedi.

Sonuç:

PMKH’de ilk kez OFD’nin değerlendirildiği çalışmamız; osteoporozun önlenmesine ilişkin hasta eğitim programının oluşturulması için çok daha fazla çalışmaya ve kanser hastalarının özelinde farkındalık ve bilgi düzeyini ölçen metodolojik yöntemleri geliştirmeye ihtiyaç olduğunu göstermektedir.

References

Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjomataram I, Jemal A, et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA Cancer J Clin 2021;71:209-49.

Go J, Park S, Kim KS, Kang MC, Ihn MH, Yun S, et al. Risk of osteoporosis and fracture in long-term breast cancer survivors. Korean J Clin Oncol 2020;16:39-45.

Chen Z, Maricic M, Pettinger M, Ritenbaugh C, Lopez AM, Barad DH, et al. Osteoporosis and rate of bone loss among postmenopausal survivors of breast cancer. Cancer 2005;104:1520-30.

Juozaitytė E, Aleknavičius E, Jančiauskienė R, Cesas A, Pipirienė-Želvienė T, Liutkauskienė S, et al. Guidelines for diagnostics and treatment of aromatase inhibitor-induced bone loss in women with breast cancer: a consensus of Lithuanian medical oncologists, radiation oncologists, endocrinologists, and family medicine physicians. Medicina (Kaunas) 2014;50:197-203.

Shapiro CL. Osteoporosis: a long-term and late-effect of breast cancer treatments. Cancers (Basel) 2020;12:3094.

Szabo KA, Webber CE, Adachi JD, Tozer R, Papaioannou A. An assessment of the level of osteoporosis knowledge in postmenopausal breast cancer patients. Int J Orthop Trauma Nurs 2010;14:150-8.

Kim KK, Horan ML, Gendler P, Patel MK. Development and evaluation of the Osteoporosis Health Belief Scale. Res Nurs Health 1991;14:155-63.

Oba S, Kajiyama N. Knowledge of osteoporosis and ıts associated factors among public health professionals in a municipal office in Japan. Healthcare (Basel) 2022;10:681.

Gendler PE, Coviak CP, Martin JT, Kim KK, Dankers JK, Barclay JM, et al. Revision of the osteoporosis knowledge test: reliability and validity. West J Nurs Res 2015;37:1623-43.

Şimşir Atalay N, Akkaya N, Şahin F. The psychometric properties of the Turkish version of revised 2011-osteoporosis knowledge test. Turk J Osteoporos 2015;21:127-31.

Aktürk SO, Meseri R, Özentürk MG. The psychometric property evaluation of the Turkish version of the osteoporosis awareness scale. Turk J Osteoporos 2021;27:151-8.

Reimers LL, Crew KD, Bradshaw PT, Santella RM, Steck SE, Sirosh I, et al. Vitamin D-related gene polymorphisms, plasma 25-hydroxyvitamin D, and breast cancer risk. Cancer Causes Control 2015;26:187-203.

Atoum M, Alzoughool F. Vitamin D and breast cancer: latest evidence and future steps. Breast Cancer (Auckl) 2017;11:1178223417749816.

Ayeni OA, Joffe M, Cubasch H, Rinaldi S, Taljaard C, Vorster E, Romieu I, Norris SA. Prevalence of comorbidities in women with and without breast cancer in Soweto, South Africa: Results from the SABC study. S Afr Med J 2019;109:264-71.

Tang SC. Women and bone health: maximizing the benefits of aromatase inhibitor therapy. Oncology 2010;79:13-26.

Ghazi M, Roux C. Hormonal deprivation therapy-induced osteoporosis in postmenopausal women with breast cancer. Best Pract Res Clin Rheumatol 2009;23:805-11.

Begum P, Richardson CE, Carmichael AR. Obesity in post menopausal women with a family history of breast cancer: prevalence and risk awareness. Int Semin Surg Oncol 2009;6:1.

Mackey JR, Joy AA. Skeletal health in postmenopausal survivors of early breast cancer. Int J Cancer 2005;114:1010-5.

Hadji P, Aapro MS, Body JJ, Bundred NJ, Brufsky A, Coleman RE, et al. Management of aromatase inhibitor-associated bone loss in postmenopausal women with breast cancer: practical guidance for prevention and treatment. Ann Oncol 2011;22:2546-55.

Bailey S, Lin J. The association of osteoporosis knowledge and beliefs with preventive behaviors in postmenopausal breast cancer survivors. BMC Womens Health 2021;21:297.

Eastell R, Hannon RA, Cuzick J, Dowsett M, Clack G, Adams JE, et al. Effect of an aromatase inhibitor on bmd and bone turnover markers: 2-year results of the Anastrozole, Tamoxifen, Alone or in Combination (ATAC) trial (18233230). J Bone Miner Res 2006;21:1215-23.

Rabaglio M, Sun Z, Price KN, Castiglione-Gertsch M, Hawle H, Thürlimann B, et al. Bone fractures among postmenopausal patients with endocrine-responsive early breast cancer treated with 5 years of letrozole or tamoxifen in the BIG 1-98 trial. Ann Oncol 2009;20:1489-98.

Postmenopozal Meme Kanseri Hastalarında Osteoporoz Farkındalığı ve Bilgi Düzeyleri

ÖZET

References