Öz

Amaç

Osteoporoz, kemik kırılganlığına ve kırık riskinin artmasına neden olan kronik bir metabolik kemik hastalığıdır. Demografik değişiklikler ve yaşam tarzı değişiklikleri nedeniyle osteoporoz prevalansı artmıştır. Osteoporotik kırıklar önceki bir kırılganlık kırığı ile ilişkilidir. İlk kez kırılganlık kırığı geçiren bir hastada kırıkların tekrarlama riski çok yüksektir. Kurumumuz acil servis birimine, 65 yaş üstü bireyler, düşmelere ve düşük enerjili travmalara bağlık sıklıkla kalça kırığı nedeniyle başvurmaktadır. Bu çalışmada hastaların yeni kırıkların önlenmesi ve osteoporoz konusunda gerekli önlemlerin alınması konusunda farkındalık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem

Tanımlayıcı ve kesitsel olan bu çalışmaya osteoporotik kırığı olan 112 hasta dahil edildi. Verilerin toplanmasında hasta bilgi formu ve osteoporoz farkındalık ölçeği (OFÖ) kullanıldı.

Bulgular

Hastaların 83’ü (%74,1) kırıklarının osteoporotik olduğundan habersizdi ve %35,7’sinde (n=40) daha önce kırık öyküsü vardı. Kırık öncesi osteoporoz tanısı alan, ailesinde osteoporoz tanısı alıp tedavi edilen ve osteoporoz konusunda eğitim alan hastaların OFÖ toplam puan ortalaması anlamlı olarak yüksek bulundu. Eğitim durumu ile OFÖ toplam puanı arasında orta düzeyde pozitif korelasyon olduğu belirlendi (r=451; p<0,001). Daha önce kırığı olan ve olmayan hastalar arasında OAS toplam skoru açısından fark yoktu (p=0,817). Kırık öncesinde osteoporoz tanısı alan hastaların %53,5’inin halen osteoporoz konusunda eğitime ihtiyaç duyduğu belirlendi.

Sonuç

Hasta eğitiminin farkındalığı artırdığı ancak hastalarda olumlu koruyucu tutumlar geliştirememiş olması risk grubundaki kişiler için tekrarlanan eğitimlerin gerekliliğini göstermiştir. Kemik mineral dansitometrisi tarama oranları, kırılganlık nedeniyle kırık öyküsü olan hastalarda bile düşüktür. Ortopedi uzmanlarının osteoporoz eğitimi ve tanısı konusunda farkındalıkları artırılmalıdır. Osteoporozun erken tanısına yönelik tarama testlerinin yaygınlaştırılması bir halk sağlığı politikası olarak gündemde olmalıdır.