ÖZET

Osteoporoz kırık oluşma olasılığının arttığı bir kemik hastalığıdır. Her iki kadından biri, her beş erkekten biri hayatlarının bir döneminde osteoporoz ile ilgili kırık riski altındadır. Her dönemde önlemler alarak kemik kaybı önlenebilir. Osteoporozun ciddi sonuçlarından korunmak için sağlık davranış teorileri ile sağlık davranışı desteklenmesi gerekir. Bu çalışmada amaç osteoporotik kırıktan korunma (PROF) ölçeğini geliştirmek, geçerlilik ve güvenirliliği göstermektir.

Çalışma Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesi’nin Ortopedi Polikliniği’ne ayaktan başvuran 55 yaş üstündeki kadınlarda yürütülmüştür. Yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak test re-test yapılmıştır. Örneklem seçilmeden, örneklem sayısı madde sayısının on katı olarak 400 hesaplanmıştır. Planlı davranış teorisi model olarak alınmıştır. Niyet ve davranış bağımlı değişkenlerdir. Tutum, öznel norm ve davranış kontrolü bağımsız değişkenlerdir. PROF’de dört strateji: 1) Kemik mineral yoğunluğu ölçümü, 2) tedaviye uyum, 3) fiziksel egzersiz ve 4) evde düşmeyi önleyecek düzenlemeler seçilmiştir.

PROF niyeti ile tutum ve öznel norm arasında istatistiksel olarak pozitif yönde, güçlü ve anlamlı bir ilişki vardır (sırasıyla r=0,520; 0,525; p=0,01). Davranış kontrolü ile niyet arasında istatistiksel olarak pozitif yönde, orta güçte ve anlamlı bir ilişki vardır (r=0,462; p=0,01). Güvenirlilik Cronbach α değeri 0,95’dir.

PROF için geliştirilen ölçek yüksek güvenirlilik ve geçerliliğe sahiptir. Osteoporotik kırıklarla mücadelede halk sağlığı modellerinin bir parçası olabilir.