ÖZET

Amaç:

Bu çalışmanın amacı multipl sklerozlu (MS) hastalarda osteoporoz farkındalık ve osteoporoz bilgi düzeylerini incelemektir.

Gereç ve Yöntem:

MS (22 E, 66 K) toplam 88 erişkin hasta çalışmaya dahil edildi. Tüm hastaların demografik ve sosyoekonomik durumları kaydedildi. Katılımcılara ilk olarak “Osteoporozu daha önce duydunuz mu?” sorusu soruldu. Ardından katılımcılara osteoporoz ile ilgili dokuz bilgi alanını yansıtan (örneğin, risk faktörleri, tanı, prognoz) 30 maddelik bir anket uygulandı.

Bulgular:

Hastaların yaş ortalaması 39,85±9,67 yıl idi. Hastalık süresi medyan [IQR(Q1-Q3)] 4 (1-10) yıldı. Hastaların genişletilmiş özürlülük durum ölçeği skoru ortanca [IQR(Q1-Q3)] 2 (1-4,5) idi. Katılımcıların çoğu (%81,8) osteoporozu daha önce duyduklarını belirtti. Komorbid hastalığı olanlarda ve daha önce kortikosteroid kullanımı olanlarda osteoporoz farkındalığı daha yüksekti (sırasıyla p=0,009, p=0,011). Osteoporoz bilgi puanı medyan 13 (0-23) idi. Ortalama bilgi puanları eğitim durumu ve cinsiyet ile ilişkili değildi. Osteoporozu duyanlarda duymayanlara göre osteoporoz bilgi puanı daha yüksekti [sırasıyla 14 (10-18) ile 4 (0-13,75) (p<0.001)].

Sonuç:

MS hastalarında osteoporoz farkındalığı yüksek olmakla birlikte, osteoporoz bilgi düzeyi yetersizdi. Kortikosteroid tedavisi alanlarda osteoporoz farkındalık ve bilgi düzeyleri daha yüksekti. Yine komorbid hastalıkları olanlarda osteoporoz farkındalığı daha yüksekti. MS hastalarında osteoporoz hakkında bilgi birikiminin artması, osteoporozun önlenmesi ve komplikasyonlarının azaltılması açısından önemli olabilir.

References

Compston A, Coles A. Multiple sclerosis. Lancet 2008;372:1502-17.

Huang Z, Qi Y, Du S, Chen G, Yan W. BMI levels with MS Bone mineral density levels in adults with multiple sclerosis: a meta-analysis. Int J Neurosci 2015;125:904-12.

Ye S, Wu R, Wu J. Multiple sclerosis and fracture. Int J Neurosci 2013;123:609-16.

Sambrook P, Cooper C. Osteoporosis. Lancet 2006;367:2010-8.

Shin HY, Kang HC, Lee K, Park SM. Association between the awareness of osteoporosis and the quality of care for bone health among Korean women with osteoporosis. BMC Musculoskelet Disord 2014;15:334.

Ní Chróinín D, Glavin P, Power D. Awareness of osteoporosis, risk and protective factors and own diagnostic status: a cross-sectional study. Arch Osteoporos 2013;8:117.

Åivo J, Kurki S, Sumelahti ML, Hänninen K, Ruutiainen J, Soilu-Hänninen M. Risk of osteoporotic fractures in multiple sclerosis patients in southwest Finland. Acta Neurol Scand 2017;135:516-21.

Marrie RA, Cutter G, Tyry T, Vollmer T. A cross-sectional study of bone health in multiple sclerosis. Neurology 2009;73:1394-8.

Bisson EJ, Finlayson ML, Ekuma O, Leslie WD, Marrie RA. Multiple sclerosis is associated with low bone mineral density and osteoporosis. Neurol Clin Pract 2019;9:391-9.

Ozgocmen S, Bulut S, Ilhan N, Gulkesen A, Ardicoglu O, Ozkan Y. Vitamin D deficiency and reduced bone mineral density in multiple sclerosis: effect of ambulatory status and functional capacity. J Bone Miner Metab 2005;23:309-13.

Dionyssiotis Y. Bone loss and fractures in multiple sclerosis: focus on epidemiologic and physiopathological features. Int J Gen Med 2011;4:505-9.

Gupta S, Ahsan I, Mahfooz N, Abdelhamid N, Ramanathan M, Weinstock-Guttman B. Osteoporosis and multiple sclerosis: risk factors, pathophysiology, and therapeutic interventions. CNS Drugs 2014;28:731-42.

Kampman MT, Eriksen EF, Holmøy T. Multiple sclerosis, a cause of secondary osteoporosis? What is the evidence and what are the clinical implications? Acta Neurol Scand Suppl 2011;(191):44-9.

Nguyen NV, Dinh TA, Ngo QV, Tran VD, Breitkopf CR. Awareness and knowledge of osteoporosis in Vietnamese women. Asia Pac J Public Health 2015;27:NP95-105.

Alexandraki KI, Syriou V, Ziakas PD, Apostolopoulos NV, Alexandrakis AI, Piperi C, et al. The knowledge of osteoporosis risk factors in a Greek female population. Maturitas 2008;59:38-45.

Gemalmaz A, Oge A. Knowledge and awareness about osteoporosis and its related factors among rural Turkish women. Clin Rheumatol 2008;27:723-8.

Dilek B, Şahin E, Sertpoyraz FM, Gündüz NE, Dikici A, Engin O, et al. Awareness and knowledge levels of osteoporosis in patients with neuromuscular diseases: a multicentre study. Neurol Sci Neurophysiol 2019;36:120-4.

Saw SM, Hong CY, Lee J, Wong ML, Chan MF, Cheng A, et al. Awareness and health beliefs of women towards osteoporosis. Osteoporos Int 2003;14:595-601.

El Hage C, Hallit S, Akel M, Dagher E. Osteoporosis awareness and health beliefs among Lebanese women aged 40 years and above. Osteoporos Int 2019;30:771-86.

Pérez-Edo L, Ciria Recasens M, Castelo-Branco C, Orozco López P, Gimeno Marqués A, Pérez C, et al. Management of osteoporosis in general practice: a cross-sectional survey of primary care practitioners in Spain. Osteoporos Int 2004;15:252-7.

Blazkova S, Vytrisalova M, Palicka V, Stepan J, Byma S, Kubena AA, et al. Osteoporosis risk assessment and management in primary care: focus on quantity and quality. J Eval Clin Pract 2010;16:1176-82.

Werner P, Vered I. Management of osteoporosis: a survey of Israeli physicians’ knowledge and attitudes. Isr Med Assoc J 2000;2:361-4.

Khan JA, McGuigan FE, Akesson KE, Ahmed YM, Abdu F, Rajab H, et al. Osteoporosis knowledge and awareness among university students in Saudi Arabia. Arch Osteoporos 2019;14:8.

Bisson EJ, Ekuma O, Marrie RA, Leslie WD, Finlayson ML. Factors associated with receiving bone mineral density screening among people with multiple sclerosis. Mult Scler Relat Disord 2019;28:305-8.

Hearn AP, Silber E. Osteoporosis in multiple sclerosis. Mult Scler 2010;16:1031-43.

Multipl Sklerozlu Hastalarda Osteoporoz Farkındalık ve Bilgi Düzeyleri

ÖZET

References