Diğer

Osteoporotik Vertebra Kiriginin Yasam Kalitesine Etkisi1

  • Merih Eryavuz Saridogan
  • Ülkü Akarirmak
  • Bahar Çakmak
  • Günay Can

Turk J Osteoporos 2002;8(3):-

ÖZETAmaç: Omurgada kirik geçiren ve geçirmeyen olgularda, kirigin yasam kalitesine etkisini arastirmaktir.Yöntem: Poliklinigimizde osteoporoz tanisiyla  takip edilen ve radyografide osteoporotik omurga kirigi saptanan 25 olgu ve 12 kontrol olmak üzere 37 kadin çalismaya dahil edildi.Çalismaya alinma kriterleri; 55-80 yas grubu, hastanin en az 5 yil menopozda olmasi, en az bir vertebral kirik varligi.Çalismadan dislanma kriterleri; bir aydan yeni  kompresyon kirigi, yeni femur kirigi, sekonder osteoporoz olanlar. Kontrol grubu: Osteoporozu ve kronik sirt ,bel agrisi bulunmayan kisiler.Tüm olgulara QUALEFFO-41 ve SF-36 indeksleri uygulandi. Sonuçlar istatistiksel olarak karsilastirildi.Bulgular: QUALEFFO-41 ile yapilan degerlendirme sonucunda agri,  günlük yasam ve bos zaman aktivitelerinde gruplar arasinda anlamli fark bulunmadi. Yürüme, merdiven çikma ve sandalyeden kalkma gibi hareketlerde olusan agri ile hastalarin genel saglik durumlarini algilamalari ve ruh hali açisindan anlamli fark saptandi (pSF-36 ile yapilan degerlendirmeye göre merdiven çikma, öne egilme, diz çökme gibi hareketler ve kisinin kendisini hasta olarak görme ve genel ruh halinde gruplar arasinda anlamli fark bulundu (pSonuç: Kullanilan indeksler sonucunda osteoporotik vertebra kiriklarinin günlük yasam aktivitesi ve genel ruh halinde degisiklikler yaptigi saptanmistir.Anahtar kelimeler: Osteoporoz,  yasam kalitesi, QUALEFFO-41,  SF-36SUMMARYAim: The aim of this study was to evaluate the effect of vertebral fracture on life quality by two different measures.Methods: This clinical study was performed in the Osteoporosis Clinic of our PTR Departmant and comprised of 25 female patients with osteoporotic vertebral fracture on x-ray and 12 control patients.Inclusion Criteria:  55-80 year age group , at least five years of menopause, one or several vertebral fractures. Exclusion Criteria: New vertebral fracture (less than one month), new femoral fracture, secondary osteoporosis . Control group consisted of persons in the same age group, without osteoporosis or cronic back and low back pain.Results: Assessment by QUALEFFO-41 revealed no significant difference between patient and control group concerning pain, activites of daily living and free time activities. Significant difference for pain caused by walking, climbing stairs and raising from a chair, general health and mental function were found (p=0.05). Assessment by SF-36 showed significant difference between the two groups for climbing stairs, bending and kneeling as well as general mental health and awareness of general health status (p=0.05).Conclusion: QUALEFFO-41 and SF-36 both are tools which can be used for assessment of quality of life in women with osteoporotic vertebral fracture.Key words: Osteoporosis, quality of life,QUALEFFO-41, SF-36.

GIRIS

Osteoporoza bagli gelisen omurga kiriklarinin yasam kalitesini önemli ölçüde etkiledigi bilinmektedir (1).Osteoporozun fraktur, kifoz, agri gibi fiziksel etkileri iyi bilinmekle beraber psikolojik, sosyal ve yasam kalitesiyle ilgili sonuçlari daha az arastirilmistir (2).Yasli nüfusun giderek artmasi, osteoporotik kiriklar ve ona bagli gelisen deformitelerle daha sik karsilasilmasina neden olmustur. Agri ve fonksiyonel kisitlanma nedeniyle yasam kalitesinde olusan degisiklikler takiplerde parametre olarak gözönünde tutulmaya baslanmistir.Yasam kalitesinin degerlendirilmesinde kullanilan degisik yöntemler bulunmaktadir (3). QUALEFFO-41 ve SF-36 gibi ölçütlerin hangisinin osteoporotik kirik bulunan hastalarin takibinde daha yararli oldugu henüz kesinlik kazanmamistir. Bu çalismamizda amacimiz, IÜ Cerrahpasa Tip Fakültesi Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon AD Osteoporoz Poliklinigine basvuran osteoporozlu hastalarda, omurgada kirigi olan ve olmayan olgularda, kirigin yasam kalitesine etkisini arastirmakti. Ikinci amacimiz ise QUALEFFO-41 ile SF-36’nin sonuçlarinin karsilastirilmasi idi.


TARTISMA

Bu çalisma osteoporozlu hastalarda yasam kalitesinin degerlendirilmesinde QUALEFFO-41 ve SF-36’nin kullanilabilecegini göstermektedir. Osteoporozda yasam kalitesini degerlendirmek için çok farkli sorgulama indeksleri bildirilmistir.Ancak yapilan çalismada hangisinin en üstün olduguna dair kesin bir bilgi henüz ortaya çikmamistir (4).QUALEFFO-41’in geçerliligi degisik çalismalarda test edilmis bir yöntemdir.Ancak genellikle vertebra kirigi olan hastalarda uygulandiginda daha yüksek skorlarin ortaya çiktigi bildirilmistir (5). Toplam 382 kadin hastada osteoporotik kiriklarin etkisini inceleyen bir çalismada ilerleyen yas ve kalça kiriklarinin çok daha olumsuz etkileri oldugunu bildirmistir (6).Bizim osteoporozlu olgularin 25’inde vertebra kirigi bulunuyordu. Kiriksiz olgularin sayisi azdi. Bu nedenle QUALEFFO-41’in osteoporoza bagli kirikli hastalar ile kontrol olgulari arasinda istatiksel olarak karsilastirilmasi zordu. Agri, günlük yasam aktiviteleri, bos zaman ve sosyal aktiviteler ile ilgili sorgulamada hasta grubu ve kontrol grubu arasinda anlamli bir fark bulunmadi (p>0.05). Ev içi aktiviteleri yönünden yapilan karsilastirmada , yemek hazirlama parametresinde anlamli fark bulundu (p=0.021). Hasta grubu ve kontrol grubu arasinda hareket yönünden; sandalyeden kalkma (p=0.16), bir kat merdiven çikma (p=0.041) anlamli, 100 m. yürüme (p=0.006) ileri derecede anlamli fark bulundu.Farkli alanlarda saptanan bu uyumsuzluk, vertebral kirik bulunan osteoporozlu olgularda kirik lokalizasyonuna bagli olabilir. Ayrica kirigi olmayan olgularda bildirilen agri, mekanik yetersizlikten de kaynaklanabilir. Lomber vertebra kiriklarinin yürüme, egilip kalkma, cisim kaldirma ve tasima fonksiyonlarini daha fazla etkiledigi genel olarak bildirilmistir (7-8).QUALEFFO-41 skorunun artan vertebra kirigi sayisi, yas ve kirik lokalizasyonu ile arttigi gösterilmistir (9).Olgularin sayisi nedeniyle kirik sayisina ve kirik lokalizasyonuna bagli olarak kiriklarin yasam kalitesini nasil farkli olarak etkiledigini saptayamadik. Bunu çalismanin eksikligi olarak görüyoruz.Bizim olgularimizda da en çok etkilenen fonksiyonlar olarak merdiven çikma-inme ve yemek yapma gibi ev isi aktiviteleri saptaniyordu. Her iki kullanilan sorgulama formunu da bu konuda duyarli olarak bulduk.QUALEFFO-41 ile SF-36’nin sonuçlari ayni alanlarda benzerlik gösteriyordu. Her iki ölçütün genellikle iyi bir korelasyon gösterdigi saptanmistir (3).Ayni çalismada QUALEFFO-41’in vertebra kirigi olan ve olmayan osteoporozlu hastalari, genel saglik sorgulamalarina göre daha iyi ayirt edebildigi de gösterilmistir (3). Toplam 304 kadinin incelendigi diger çalismada ise aralarinda QUALEFFO-41 ve SF-36 ‘ininda incelendigi dört ayri sorgulama yöntemi karsilastirilmis ve hepsinin de uygulanabilirligi ortaya konmustur (10).Olesik ve arkadaslarinin 751 hastada yaptiklari, vertebra kirigi olan ve olmayan hastalari inceledikleri çalismalarinda da QUALEFFO-41 ile karsilastirilan Nottingham Saglik Profili (NHP) ile EQ-50 (European Quality) arasinda korelasyon saptanmistir (9).Osteoporozlu hastalarda yasam kalitesinin ortaya konmasi için kullanilabilecek özel formlardan olan QUALEFFO-41’in daha büyük sayida hasta serilerinde uygulanmasi gerektigi düsüncesindeyiz.(tablo 5).


1. Gold DT. The nonskeletal consequences of osteoporotic fractures:Psychological and social outcomes.Rheum Dis Clin North Am . 2001;27:255-262.

2. Martin AR,Sornay-Rendu E,Chandler JM,Duboeuf F, Girman CJ, et al. The impact of osteoposis on quality-of-life:the OFELY cohort.Bone . 2002;31:6-32.

3. Lips P,Cooper C,Agnusdei D, Caulin F,Egger P, Johnell O,et al. Quality of life in patients with vertebral fractures:Validation of the quality of life questionnaire of the Europeon Foundation for Osteoporosis(QUALEFFO). Osteoporos Int . 1999;10:150-160.

4. Tosteson AN,Hammond CS. Quality-of-life assesment in osteoporosis:health-status and preference-based measures.Pharmacoeconomics . 2002;20:289-303.

5. Lips P,Cooper C,Agnusdei D,Caulin F,Egger P, Johnell O, et al. Quality of life as outcome in the treatment of osteoporosis:The develepment of a questionnaire for quality of life by the EFFO. Osteoporos Int . 1997;7:36-38.

6. Tosteson AN, Gabriel SE, Grove MR, Moncur MM, Kneeland TS, Melton LJ 3rd. Impact of hip and vertebral fractures on quality-adjusted life years.Osteoporos Int . 2001;12:9-1042.

7. Burger H,VanDach PLA,Grashuis K, Hofman A, et al. Vertebral deformities and functional impairment in men and women.J Bone Miner Res . 1997;12:152-157.

8. Leidig-Bruchner G, Minne HW, Schlaich C, Wüster J,et al. A study of complaints and their relation to vertebral destruction in patients with osteoporosis.Bone Miner . 1990;8:217-229.

9. Oleksik A,Lips P,Dawson A,Minshall ME,Shen W,Cooper C,Kanis J. Health-related quality of life in postmenopausal women with low BMD with or without prevalent vertebral fractures.J Bone Miner Res . 2000;15:1384-1392.

10. Badia X, Diez-Perez A, Alvarez-Sanz C, Diaz-Lopez B, Diaz-Curiel M, Guillen F, Gonzalez-Macias J; Spanish GRECO Study Group. Measuring quality of life in women with vertebral fractures due to osteoporosis: a comparison of the OQLQ and QUALEFFO.Qual Life Res . 2001;10:0-307.